(της Γεωργίας Κανελλοπούλου)
Αξίζει τον κόπο να αναγνωρίσεις έναν φασίστα, γιατί ο φασίστας είναι αυτός που θα κάψει μετανάστες στον Έβρο, θα δείρει τρανς στην Αριστοτέλους, θα δολοφονήσει εν ψυχρώ έναν νέο ράπερ, και θα προσπαθήσει να πάρει την εξουσία για να απαγορέψει ό,τι δεν του αρέσει, τα χρώματα της κοινωνίας, τις διαφορές, την ελεύθερη τέχνη, τη ζωή. Αν επικρατήσει ο φασίστας κι η παρέα του, επικρατεί ο σκοταδισμός, “η γη θα είναι ξανά επίπεδη” λέει ο Καμπρέ στο Confiteor. Δεν ξέρω πόσα χρόνια θα χρειαστούν για να ξεχαστεί ο πολιτισμός που καταφέραμε, το είπαν όλες οι επιστημονικές φαντασίες του πλανήτη όμως πως έτσι θα γίνει. Το είπαν και ταλαίπωρες χώρες που κοιμήθηκαν δημοκρατίες, έστω κουτσές, και ξύπνησαν ολοκληρωτικά καθεστώτα. Αξίζει λοιπόν να γνωρίζεις πως δεν είναι φασίστας ο τρελός που μπήκε ανάποδα με το αυτοκίνητο στο στενό, ούτε ο συνάδελφος που κορόιδεψε την αριστερά. Αν ονομάσεις φασίστες τους πάντες που δεν σου αρέσουν ή που έχουν πράγματι κακή συμπεριφορά και παλιοχαρακτήρα, ξεγλιστράει ο αληθινός και αθωώνεται, ή δεν αναγνωρίζεται ως τέτοιος.
Ο Ουμπέρτο Έκο και ο Ρόμπερτ Πάξον μας βοηθάνε να πούμε μερικές απλές οδηγίες αναγνώρισης του φασίστα, είτε για να τον αποφύγουμε είτε, ακόμα καλύτερα, για να τον αποκαλύψουμε.
Ο φασίστας μιλάει συνέχεια σαν να ανήκει σε μια ομάδα που είναι πάντα θύμα «κάποιων». Οι κάποιοι δεν κατονομάζονται συνήθως, ή είναι γενικόλογα πράγματα, οι ελίτ, οι πολιτικοί, οι ξένοι, οι εχθροί.- Φοβάται πως θα του διαβρώσουν κάτι: διαβρωτές είναι ο φιλελευθερισμός, η πάλη των τάξεων και οι ξένες επιρροές.
- Ο φασίστας είναι ρατσιστής.
- Η καθαρή κοινωνία είναι δεδηλωμένος στόχος του, και θα πετύχει το στόχο του με τη βία.
- Πιστεύει στη δύναμη της ιεραρχίας και έχει έναν αρχηγό (κατά προτίμηση άντρα) που ενσαρκώνει το πεπρωμένο της ομάδας, μια ομάδα που τον προσκυνά σαν θεό. Μια ομάδα στην οποία η πλήρης υποταγή είναι δεδομένη.
- Το ένστικτο του ηγέτη για τα πάντα είναι ανώτερο από κάθε λογική.
Γενικά ο φασίστας έχει πάρει διαζύγιο από τη λογική. [Σημείωση δική μου: Και από την τέχνη. Η λέξη «κουλτούρα» είναι αρνητική και χρήζει ξύλου και απαγορεύσεων.] Ο φασίστας μισεί κάθε μοντερνισμό. Ο Διαφωτισμός είναι γι’ αυτόν η αρχή όλων των δεινών. Οι διανοούμενοι είναι εκφυλισμένοι, σνομπ, υπηρέτες των ελίτ.- Ο λαός του φασίστα είναι εκλεκτός και μπορεί να επιβάλλεται στους άλλους χωρίς να περιορίζεται από κανενός είδους νόμο. Αυτό το δικαίωμα του στερούν «κάποιοι» και ο φασίστας θα το ανακτήσει μια για πάντα.
Ο φασίστας πίνει νερό στο όνομα της παράδοσης. Μιας παράδοσης αχταρμά που κατασκευάζει ο ίδιος. Ο φασίστας συνδυάζει με άνεση Άγιο Αυγουστίνο με Στόουνχετζ. [Σημείωση δική μου: Όποιοι έχουν συνδυάσει εδώ και δεκαετίες Περικλή με χριστιανισμό έχουν βάλει πλάτη στις βιβλιοθήκες, λέμε τώρα, του φασίστα.]- Οι επιστήμες που βρίσκουν στη διαφωνία και στην αμφισβήτηση την εδραίωση των επιστημών, είναι εχθρικές για το φασίστα. Στην πραγματικότητα παραδέχεται μόνο τα τεχνολογικά επιτεύγματα, [αυτά που στην τελική θα του δώσουν τη δύναμη να τιθασεύσει φύση και ανθρώπους].
- Ο φασίστας απευθύνεται σε ανθρώπους που νιώθουν απογοητευμένοι και ταπεινωμένοι [σημείωση δικιά μου: και τους λέει «όχι, είστε δυνατοί και προνομιούχοι, ανήκετε στον καλύτερο λαό, τον ελληνικό, το γερμανικό, τον ιταλικό, το ρώσικο, τον αμερικάνικο…»]. Ο φασίστας είναι εθνικιστής.
Ο φασίστας έλκεται από τις συνωμοσίες. Ερμηνεύει τον κόσμο με αυτόν τον τρόπο, είναι εύκολο, πειστικό, απαντάει στο ποιοι είναι οι «κάποιοι» που φταίνε χωρίς φυσικά να απαντάει σε τίποτα.- Ο φασίστας είναι ψεύτης. [Σημείωση δική μου: «οι λαθρομετανάστες βιάζουν κοπέλες. Οι εβραίοι πίνουν το αίμα μικρών αγοριών. Οι Τούρκοι θα μας κηρύξουν πόλεμο μεθαύριο. Η πανδημία δεν υπήρξε. Το Αιγαίο είναι γεμάτο πετρέλαιο.]
- Μισεί τους αδύναμους.
- Θέλει να αγωνίζεται διαρκώς για το φασισμό του, δε σταματάει καθόλου.
Θαυμάζει τον ήρωα που πεθαίνει για τον ηγέτη του. Ο θάνατος είναι ηρωισμός. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα συνθήματα που είχαν οι ισπανοί φαλαγγίτες ήταν το «viva la muerte» («ζήτω ο θάνατος»).- Επειδή ο συνεχής πόλεμος και ο ηρωισμός είναι δύσκολα παιχνίδια, ο φασίστας μεταθέτει τον πόθο του για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά του. Έτσι προκύπτει ο ματσισμός [το αντριλίκι] (που συνεπάγεται αφενός την περιφρόνηση προς τη γυναίκα και αφετέρου την καταδίκη της ομοφυλοφιλίας).
Τέλος, ο φασίστας μιλάει την «Νέα Ομιλία». Η Νέα Ομιλία επινοήθηκε από τον Όργουελ στο βιβλίο του 1984, αλλά: Όλα τα ναζιστικά και φασιστικά σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη, με σκοπό να περιορίσουν τη διάδοση των εργαλείων της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε όλα τα είδη Νέας Ομιλίας, ακόμα κι αν παίρνουν τη φαινομενικά αθώα μορφή ενός δημοφιλούς τοκ-σόου.
Πηγές
- Robert O. Paxton, Η ανατομία του φασισμού, Μτφρ. Κ. Χαλμούκου, Εκδ. Κέδρος
- Δημοσίευση του Ουμπέρτο Έκο στο «The New York Review of Books» με τίτλο «Ur-Fascism, Freedom and liberation are an unending task», 1995
- Οι φωτογραφίες είναι σκηνές από την ταινία Ο Μεγάλος Δικτάτωρ, του Τσάρλι Τσάπλιν
Δείτε (15 ταινίες και μία σειρά)
- American History X, του Τόνι Κέι
- Το αυγό του φιδιού, Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
- Η λευκή κορδέλα, Μίκαελ Χάνεκε
- Το κύμα, Ντένις Γκάνσελ
- Μαζί ή τίποτα, Φατίχ Ακίν
- Η παρείσφρηση, Σπάικ Λι
- Οι καλύτεροι εχθροί μου, Ρόμπιν Μπίσελ
- Οι καταραμένοι, Λουκίνο Βισκόντι
- Ανοιχτές πόρτες, Τζιάνι Αμέλιο
- Ο πιανίστας, Ρομάν Πολάνσκι
- Η λίστα του Σίντλερ, Στίβεν Σπίλμπεργκ
- Η εκλογή της Σόφι, Άλαν Πάκουλα
- Ο γιος του Σαουλ, Λάζλο Νέμες
- Ο λαβύρινθος τη σιωπής, Τζούλιο Ριτσιαρέλι
- Μεφίστο, Ίστβαν Ζάμπο
- Σειρά Years & Years, Ράσελ Ντέιβις με την Έμα Τόμσον
