(της Γεωργίας Κανελλοπούλου)
«Κάποτε ήμουν κορίτσι, αλλά όχι πια. Μυρίζω άσχημα. Το αίμα ξεράθηκε και πέτρωσε πάνω μου και στο κουρελιασμένο ρούχο μου. Τα σωθικά μου ένας βάλτος.»
Η Μαριάμ ήταν (είναι) ένα κορίτσι στη Νιγηρία. Ζήτησε από τους γονείς της να πάει στο σχολείο, την έστειλαν, ο μπαμπάς της τής είχε αδυναμία. Οι τζιχαντιστές της Μπόκο Χαράμ μπήκαν στο σχολείο ψάχνοντας για πετρέλαιο και τσιμέντο, δεν βρήκαν τίποτα. «Τα κορίτσια αρκούν» είπε κάποιος και τις πήραν. Τις πήγαν σε διάφορους καταυλισμούς και στρατόπεδα στη ζούγκλα κι εκεί χάθηκε κάθε λογική. Ήταν οι μελλοντικές κόρες του Αλλάχ, θα γεννούσαν τα παιδιά του Αλλάχ και θα αλλαξοπιστούσαν, «φάτε τις καρδιές των απίστων, αφανίστε τους, κόψτε το λαιμό τους» ήταν το καθημερινό κήρυγμα. Εν τω μεταξύ, μαζί με τις αλλοπρόσαλλες προσευχές, η καθημερινότητα ήταν βαριές δουλειές, ξύλο, πείνα, βρωμιά και, πάνω απ’ όλα, συνεχείς πολλαπλοί βιασμοί.
Η συγγραφέας Έντνα Ο Μπράιεν στα ογδόντα της χρόνια άκουσε την ιστορία των κοριτσιών που απήγαγε η Μπόκο Χαράμ, έφτιαξε μια βαλίτσα και πήγε εκεί. Μίλησε με κάποιες από τις, ελεύθερες πια, κοπέλες, με άλλους μάρτυρες, με οργανώσεις και κυβερνητικούς παράγοντες, κι έγραψε το βιβλίο Κορίτσι. Η Μαριάμ του βιβλίου δεν είναι ένα υπαρκτό πρόσωπο. Είναι δεκάδες, εκατοντάδες υπαρκτά πρόσωπα…
Η πιο διάσημη απαγωγή ήταν εκείνη των 276 μαθητριών από το Τσίμπο της Νιγηρίας το 2014, πιθανολογώ ότι γι’ αυτήν έμαθε η Έντνα Ο Μπράιεν και ξεσηκώθηκε. Είχε προκαλέσει μεγάλη κατακραυγή παγκοσμίως, μέχρι και η Μισέλ Ομπάμα, πρώτη κυρία τότε, είχε ασχοληθεί με την απελευθέρωση των κοριτσιών. Όμως η Έντνα Ο Μπράιεν βάζει το δάχτυλο βαθιά στην πληγή. Αφού εξιστορεί τη φρικιαστική καθημερινότητα των κοριτσιών υπό την εξουσία των ισλαμιστών, στη συνέχεια παρακολουθεί τον εκτοπισμό τους από τις γειτονιές τους, από τις ίδιες τους τις οικογένειες, είναι στιγματισμένες, είναι οι «σύζυγοι του δάσους», και όσα παιδιά έχουν γεννηθεί από τους βιασμούς είναι μιάσματα που δε έχουν καμία θεση στον αγνό ηθικό μας κόσμο!
Η ίδια η συγγραφέας υπήρξε κάποιου τύπου μίασμα για τη δική της κοινωνία, τη συντηρητική Ιρλανδία των 60s. Τα βιβλία της απαγορεύονταν, καίγονταν σε σωρούς στα προαύλια εκκλησιών. Αγανακτισμένοι πολίτες της έστελναν απειλητικές επιστολές, ενώ και οι γονείς της την αποκήρυξαν, βαθιά ντροπιασμένοι που η κόρη τους έγραφε για τις γυναίκες, τα όνειρα τους, τη σεξουαλική τους απελευθέρωση, το σώμα τους. Δεν την κυνήγησε πάντως μόνο η εκκλησία! Γιατί δεν μιλούσε μόνο για τις εκτρώσεις, μιλούσε και για τον ΙΡΑ, από μια πλευρά που κρύβεται κάτω από τα χαλιά των επαναστατημένων: “Η χώρα μας είναι πράγματι μια χώρα ντροπής”, έγραψε, “μια χώρα δολοφονιών, και μια γη παράξενων, σπασμένων, θυσιασμένων γυναικών.”. Η Έντνα Ο Μπράιεν είχε εκπαιδευτεί από το 1941 έως το 1946 σε ένα οικοτροφείο των Αδερφών του Ελέους, σε περιβάλλον προφανώς θρησκόληπτο, ασφυκτικό. Η ίδια λέει: “Επαναστάτησα ενάντια στην καταναγκαστική και ασφυκτική θρησκεία στην οποία γεννήθηκα και ανατράφηκα. Ήταν πολύ τρομακτικό και διάχυτο. Χαίρομαι που πέρασε”.
Το οικοτροφείο του Ελέους ίσως ήταν και παράδεισος ελευθερίας μπροστά στους παρανοϊκούς της Μπόκο Χαράμ που φώναζαν Αλλαχού Ακμπάρ κάνοντας τα κορίτσια να τρέμουν. Καμία δεν σωζόταν, η Ο Μπράιεν περιγράφει τη σκηνή λιθοβολισμού μίας από τις ευνοούμενες γυναίκες του στρατοπέδου, που την υποψιάστηκαν για μοιχεία: σπρώχνονταν τα καθάρματα ποιος θα πετάξει την πρώτη πέτρα, οι θριαμβευτικές ιαχές τους όσο την κομμάτιαζαν σκέπαζαν σχεδόν τα ουρλιαχτά της, και στο τέλος ξαναμάζεψαν τις ματωμένες πέτρες σε σωρό, για επόμενη χρήση.
Από την απαγωγή του 2014 εκατόν οχτώ μαθήτριες δεν γύρισαν ποτέ…
Μου ‘ρχεται στο μυαλό τούτο το μοιρολόι μιας αφγανής ποιήτριας, και, αντί επιλόγου, το αφιερώνω σε αυτά τα εκατόν οχτώ κορίτσια: Δεν ξέχασα τη μελωδία / Επειδή συνεχίζω να ψιθυρίζω / Τραγούδια βαθιά στην καρδιά μου / Για να υπενθυμίσω στον εαυτό μου / Πως μια μέρα θα καταστρέψω αυτό το κλουβί / Και θα πετάξω μακριά από τη μοναξιά / Και θα τραγουδήσω τη μελαγχολία μου / Δεν είμαι σαν μια αδύναμη λεύκα, Αυτή διπλώνει στον άνεμο…
—————————————————-
Σημείωση 1: H Μπόκο Χαράμ είναι εξτρεμιστική ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση που δρα στη βόρεια Νιγηρία. Στόχος της οργάνωσης είναι να απαγορεύσει δραστηριότητες οι οποίες έχουν σχέση με το δυτικό τρόπο ζωής, ενώ από το 2009 έχει διακηρυγμένο στόχο να εγκαθιδρύσει στη Νιγηρία ένα ισλαμικό χαλιφάτο. Στη γλώσσα Χάουσα, Μπόκο Χαράμ σημαίνει Η δυτική παιδεία απαγορεύεται.
Σημείωση 2: Διαβάζω πως το Φεβρουάριο του 2021 έγινε μια ακόμα απαγωγή στη Νιγηρία, 317 μαθητριών γυμνασίου, στην πόλη Τζανγκέμπε. Τα θύματα μεταφέρθηκαν σε άγνωστο προορισμό, στο κοντινό δάσος, δεν βρήκα στοιχεία για την εξέλιξη της υπόθεσης. Πάντως, τις απαγωγές της Μπόκο Χαράμ αντιγράφουν πλέον και άλλες στρατιωτικές ομάδες και εγκληματικές συμμορίες. Το κακό εξαπλώνεται.
Σημείωση 3: Το ποίημα στο τέλος του κειμένου είναι της Nadia Anjuman, ποιήτρια από το Αφγανιστάν, που τη σκότωσε ο άντρας της στο ξύλο. Κυριολεκτικά τη σκότωσε ο άντρας της στο ξύλο. Είχαν γνωριστεί στα παράνομα μαθήματα του πανεπιστημίου, δεν ήταν ταλιμπάν αυτός. Αλλά το ότι δεν ήταν ταλιμπάν δε σήμαινε πως θα την άφηνε να βγει έξω μόνη της να πάει στην αδερφή της. Άλλοι βέβαια λένε πως τη σκότωσε από ζήλια γιατί είχε γίνει γνωστή ως ποιήτρια. Η Νάντια ήταν 25 χρονών. Αυτός φυλακίστηκε για ένα μήνα.
Πηγές
- Κορίτσι, Έντνα Ο Μπράιεν, Μτφρ, Χρ.Σωτηροπούλου, Εκδ. Κλειδάριθμος
- https://www.africanews.com/2022/12/29/nigerian-girls-abducted-by-boko-haram-honored-in-exhibition/
- https://www.bbc.com/news/articles/cpwweg4zgv2o
- https://en.wikipedia.org/wiki/Edna_O%27Brien
- https://www.womantoc.gr/stories/article/sti-nigiria-apagodai-anilika-koritsia-viazodai-vasanizodai-eksanagazodai-na-padreftoun/
- Δείτε αληθινές μαρτυρίες: https://www.youtube.com/watch?v=0WsA0JAistA
- Τέλος, οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο, όλες από απαχθείσες κοπέλες ή από σχετικές διαδηλώσεις. Η κεντρική φωτογραφία είναι έργο του γάλλου γλύπτη Prune Nourry, το έφτιαξε με τη συνεργασία νιγηριανών φοιτητών αλλά και οικογενειών των θυμάτων, και βρίσκεται στην πόλη Λάγος της Νιγηρίας από το 2022. Απεικονίζει τις 108 μαθήτριες που δεν επέστρεψαν από την απαγωγή του 2014. Είναι εμπνευσμένο από την αρχαία νιγηριανή γλυπτική και έχει τίτλο «Τα Αγάλματα Αναπνέουν».
